Jaarverslag 2023 Rekenkamer

Voor u ligt het Jaarverslag 2023 van de gezamenlijke rekenkamer gemeente Laarbeek en de gemeente Gemert - Bakel.
De rekenkamer spreekt haar dank uit voor de ondersteuning ontvangen van-uit de griffie en de professionele medewerking van de ambtelijke organisatie van beide gemeenten.

Frits van Vugt
Voorzitter
24 mei 2024

De rekenkamer Gemert-Bakel – Laarbeek kende per 31 december 2023 de volgende samenstelling.

• de heer F. van Vugt (voorzitter)
• de heer R. Malag (lid)
• de heer L. Elzinga (lid)

De heer Elzinga werd beëdigd in de gemeenteraadsvergadering in Gemert-Bakel van 2 maart 2023 (na eerdere benoeming in de raden van Laarbeek en Gemert–Bakel). Per dezelfde datum werden de heren Van Vugt en Malag herbenoemd en opnieuw beëdigd.
Per 2 maart ging ook de nieuwe ‘Verordening op de gemeenschappelijke re-kenkamer Gemert-Bakel en Laarbeek’ in. Dit in het kader van de veranderde wetgeving (Gemeentewet) waardoor de rekenkamercommissie een reken-kamer werd.
De rekenkamer werd in 2023 technisch en adviserend ondersteund door de heer R. van Heijnsbergen, griffier gemeente Laarbeek. De ontvangen onder-steuning en adviezen zijn van meerwaarde geweest voor de rekenkamer. De rekenkamer ervaart de samenwerking als constructief en positief.

De rekenkamer is een onafhankelijk orgaan waarvan de taken en bevoegdheden zijn beschreven in de Gemeentewet en de door de voornoemde Verordening gemeentelijke rekenkamer en Convenant gezamenlijke Rekenkamer gemeenten Gemert-Bakel en Laarbeek. Daarnaast kent de rekenkamer een reglement van orde en een onderzoeksprotocol.

De rekenkamer voert onderzoek uit naar de effecten van het gemeentelijk beleid en naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gemeentelijk beleid, van het gemeentelijk beheer en van de gemeentelijke organisatie, naar de rechtmatigheid van het gemeentelijk beheer, alsmede naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van instellingen waarvan de activiteiten geheel of in belangrijke mate door de gemeente wordt bekostigd.

Regiegroep vanuit de beide gemeenteraden

Er is een regiegroep voor de rekenkamer. De samenstelling was als volgt: de heer J. Gruijters (voorzitter) en de heer Van Sinten (beiden namens Laarbeek), en mevrouw F. Dekker en de heer W. van de Heuvel (namens Gemert-Bakel). De regiegroep werd ondersteund door de heer R. van Heijnsbergen en mevrouw M. Laurenssen, griffier gemeente Gemert-Bakel.

De regiegroep wordt betrokken bij de keuze van de nieuwe onderwerpen, dient als klankbord voor de rekenkamer en vervult de rol tussen de gemeenteraden en de rekenkamer.

Vergaderen in 2023

Vergaderingen van de rekenkamer vonden zowel fysiek als digitaal plaats. De rekenkamer heeft in het verslagjaar 16 vergaderingen gehad, waaronder (digitale) (klankbord)bijeenkomsten met raadsleden en met de regiegroep. Daarnaast zijn er nog individuele contactmomenten geweest tussen de le-den onderling en van de leden met de griffiers, ambtenaren en derden.

Geplande onderzoeken (nog niet uitgevoerd)

Onderzoek subsidiebeleid Gemert-Bakel

De rekenkamer was voornemens om voor de gemeente Gemert – Bakel het onderwerp subsidieverlening (m.b.t professionele organisaties) te onderzoeken – parallel lopend aan de herziening van het subsidiebeleid door de gemeente. De rekenkamer heeft gaande het onderzoeksproces besloten het onderwerp naar een later tijdstip te verplaatsen (zie ook : Jaarverslag 2022). Dat had aanvankelijk te maken met het later opstarten na corona, maar nadien bleek dat de gemeente de herziening van het subsidiebeleid had opgeschort. Daardoor was het voortzetten van het onderzoek op dat moment niet handig. Dit wil niet zeggen dat de rekenkamer aan dit onder-werp niet gewerkt heeft. De uitkomsten van het (gepleegde) vooronder-zoek kunnen meegenomen worden in het onderzoek, dat in 2024 hervat wordt, nu de gemeente de herziening van het subsidiebeleid weer oppakt.

Onderzoek Jaarstukken; beide gemeenten

Naar aanleiding van de onderzoeken naar de programmabegroting 2023, in beide gemeenten, was de rekenkamer aanvankelijk van plan om in het voor-jaar van 2023 via de Duisenbergmethode de Jaarstukken van beide ge-meente te onderzoeken. Omdat de concept-Jaarstukken pas laat beschik-baar kwamen, is dit helaas niet van de grond gekomen. De rekenkamer wil in de toekomst wel onderzoek doen naar de Jaarstukken.

Nieuw opgepakte onderzoeken (afronding in 2024)

Doorontwikkeling SMART begroting Gemert-Bakel

In 2022 heeft de rekenkamer onderzoek gedaan naar het programmatisch deel (de programma’s) van de begroting 2023, van beide gemeenten, meer specifiek naar de vraag in hoeverre de drie belangrijke w-vragen daarin zijn uitgewerkt:

1. wat wil de gemeente bereiken?
2. wat gaat ze daar voor doen?
3. wat gaat dat kosten?

Het ging om de beoordeling hoe SMART dit gedaan is. Op basis van dit onderzoek heeft het college van Gemert-Bakel besloten om een traject te starten om de begroting 2024 veel SMART’er in te richten. Daarbij is gebruik gemaakt van een voorbeeldformat van een beleidsbegroting.
De rekenkamer heeft dit proces gevolgd en heeft een soort second opinion uitgevoerd in hoeverre deze doorontwikkeling voldoende heeft opgeleverd.
Dit onderzoek is in 2023 afgerond, maar de rapportage ervan heeft wat lan-ger geduurd dan verwacht. Eind mei 2024 wordt de rapportage aangeboden voor wederhoor, zodat eind juni het rapport kan worden opgeleverd.

Onderzoek voorzieningen; beide gemeenten

In augustus is een onderzoeksopzet gemaakt, die mede tot stand is gekomen dor de input van de regiegroep en andere raadsleden die meespraken in de klankbordgroep.
Vervolgens bleek in het najaar dat het op een vergelijkbare manier ophalen van financiële informatie bij benchmarkgemeenten tot problemen leidde; de uitvoeringsbegrotingen waren daar niet op toegesneden. De rekenkamer heeft toen besloten om deze informatie (en informatie over de voorzienin-gen) via een vragenlijst op te halen bij de betrokken gemeenten. Dit proces is in 2024/Q2 weer opgestart.
De overige benodigde informatie (woonlastendruk, de waardering van voor-zieningen en andere woonaantrekkelijkheidsindicatoren) is al wel voorhanden.

Doorwerkingsonderzoek; beide gemeenten

In het najaar is gestart met de voorbereiding van de beide Doorwerkingson-derzoeken. Het gaat dan om de doorwerking van uitgebrachte rekenkamerrapporten over de periode 2019- 2022. Voor Gemert-Bakel betreft dat zes onderzoeken, en voor Laarbeek zeven.
De rekenkamer heeft in het najaar formats gemaakt met de relevante infor-matie over deze onderzoeken, en via de ambtelijke organisatie de doorwer-king opgevraagd. Dat laatste in 2024/Q1 gebeurd.
Op dit moment is het onderzoek afgerond, en zullen eind mei de beide concept-rapportages aangeboden worden voor ambtelijk en bestuurlijk wederhoor.

De rekenkamer heeft in oktober een nieuwe uitvraag onder alle fracties ge-daan naar mogelijke onderwerpen voor nieuw onderzoek in 2024/2025. Al-vorens de rekenkamer een definitief over deze onderwerpen nam, is in de-cember de regiegroep geconsulteerd. Dat leidde tot een definitieve keuze, waarbij de rekenkamer de wensen van de regiegroep gevolgd heeft. Per brief van 26 februari 2024 zijn de beide raden over deze keuze geïnformeerd.
De nieuwe onderzoeksthema’s zijn:

Voor Laarbeek:

• Inspelen op de vergrijzende bevolking (hier is inmiddels al een start met een klankbordgroep mee gemaakt);

Voor Gemert-Bakel:

• Relatie tussen visie -> beleidsvoornemens -> uitvoering;

Voor beide gemeenten:

• Inwonersparticipatie.

De rekenkamer voert haar werkzaamheden uit binnen het budget dat de raden daarvoor beschikbaar hebben gesteld. In het Convenant gezamenlijke Rekenkamer gemeenten Gemert-Bakel en Laarbeek is afgesproken dat de deelnemende gemeenten jaarlijks een budget beschikbaar stellen van € 1,00 per inwoner. De uitvoeringskosten van de rekenkamer komen ten laste van dit budget. De commissie beschikt over een ambtelijk secretaris en voert in eigen beheer of samen met ingehuurde externe deskundigen de onderzoeken uit. Dit levert de volgende financiële verantwoording voor 2023 op.

Van het saldo 2023 zal conform Artikel 12 lid 4 verordening (maximale overheveling = 50% van jaarbudget) een bedrag van € 27.785,-- worden toegevoegd aan het budget van 2024.